Το Ισραήλ είναι μια πολυπολιτισμική χώρα. Εδώ ζουν και αρκετές χιλιάδες τσιγγάνοι που αυτοαποκαλούνται Domari. Έχουν αφομοιωθεί στην αραβική κουλτούρα και ζουν κυρίως στη φτώχεια σε πολύτεκνες οικογένειες.

Μόνο ο εβραϊκός πληθυσμός του, που αποτελεί το ογδόντα τοις εκατό των οκτώ εκατομμυρίων κατοίκων του Ισραήλ, χωρίζεται σε έναν τεράστιο αριθμό διαφορετικών προελεύσεων, χρωμάτων δέρματος και θρησκευτικών και πολιτιστικών παραδόσεων. Υπάρχουν Εβραίοι από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, από τη Νότια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική. Σήμερα, η πλειοψηφία των Εβραίων κατοίκων στο πρώην Ασκενάζι-Δυτικό Ισραήλ προέρχεται από πολλές ισλαμικές χώρες όπως η Αίγυπτος, η Υεμένη, η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, το Μαρόκο κ.λπ. - αυτοί είναι οι Εβραίοι της Ανατολής.

Εξαφανίστηκε η ίδια η γλώσσα

Υπάρχουν επίσης οι μαύροι Εβραίοι από την Αιθιοπία καθώς και Εβραίοι από την Ινδία και άλλες χώρες της Άπω Ανατολής. Τους ενώνει η εβραϊκή πίστη, η εβραϊκή ιστορία και συχνά η εβραϊκή μοίρα των διώξεων. Ο αραβικός πληθυσμός του Ισραήλ, που περιλαμβάνει Μουσουλμάνους, Χριστιανούς, Κιρκάσιους και Δρούζους, χωρίζεται επίσης σε διάφορες μειονότητες. Υπάρχουν επίσης οι Αραμαϊκόφωνοι Σαμαρείτες, σήμερα περίπου 750 ψυχές στον αριθμό, που ζουν στο Χολόν του Ισραήλ (κοντά στο Τελ Αβίβ) και στο Κιριάτ Λούζα στο όρος Γκεριζίν στη Δυτική Όχθη. Όλες αυτές οι εθνότητες είναι γνωστές. Αλλά ποιος έχει ακούσει για το «Ντομάρι»;

Υπάρχουν, οι τσιγγάνοι στο Ισραήλ, στη Δυτική Όχθη αλλά και στη Γάζα σήμερα. Σήμερα, περίπου δύο χιλιάδες Domari ζουν στη γειτονιά «Bab al Huta» της Παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, κοντά στην Πύλη των Λιονταριών και στα γύρω αραβικά χωριά. Σήμερα δεν ξέρουν σχεδόν τη δική τους γλώσσα, τη Ρομά. Αντί να είναι παραδοσιακά χριστιανοί, όπως οι Ρομά της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης, οι Ρομά της Ανατολής είναι πλέον σχεδόν αποκλειστικά μουσουλμάνοι. Θα πρέπει να είναι «φως του Ισλάμ» και όπως άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες, με ισχυρή επιρροή αρχαίων ανιμιστικών παραδόσεων.

Στην Ιερουσαλήμ για αιώνες

Οι Domari χωρίζονται επίσης σε φυλές ή φυλές των οποίων τα ονόματα ακούγονται αραβικά σήμερα, όπως Saleem, Nadeer και Nuri. Στους αιώνες της παραμονής τους στη Μέση Ανατολή, έχουν αφομοιώσει μεγάλο μέρος της αραβικής κουλτούρας και ζουν σε μεγάλες οικογένειες, κυρίως κάτω από μια στέγη, συνήθως σε πολύ μικρούς χώρους και σε μεγάλη φτώχεια. Η σημερινή κοινότητα Domari στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ αποτελείται από περίπου εκατόν πενήντα οικογένειες, περίπου δύο χιλιάδες άτομα. Σήμερα ζουν επίσης σε μικρότερους αριθμούς στα αραβικά προάστια της Ιερουσαλήμ και στη Γάζα.

Το Domari υπάρχει στην Ιερουσαλήμ και στα περίχωρά της εδώ και πολλά τετρακόσια χρόνια. Σύμφωνα με τους δικούς τους μύθους, λέγεται ότι έφτασαν στους Αγίους Τόπους πριν από χίλια χρόνια. Στο Ισραήλ αυτοαποκαλούνται Domari ή Dom, παγκοσμίως ονομάζονται Τσιγγάνοι ή, πιο πολιτικά ορθοί, Σίντι και Ρομά. «Δεν ήξερα ότι υπήρχαν τσιγγάνοι στο Ισραήλ» είναι η απάντηση που λαμβάνω πάντα όταν ρωτάω την ίδια ερώτηση στους Εβραίους Ισραηλινούς.

Στο χαμηλότερο σκαλί της κοινωνικής κλίμακας

Οι Τσιγγάνοι έχουν τη δική τους κουλτούρα και, από πολλές απόψεις, τις δικές τους θρησκευτικές παραδόσεις. Γενικά όμως έχουν προσαρμοστεί στο ευρύτερο περιβάλλον τους. Σήμερα οι Domari είναι κατά κύριο λόγο μουσουλμάνοι, αλλά δεν ζουν μια πολύ αυστηρή θρησκευτική ζωή. Κάποιοι επέστρεψαν στον Χριστιανισμό. Στην κοινωνία Domari στη Μέση Ανατολή, υπάρχουν λίγα άτομα με επίσημη εκπαίδευση. Ο νομαδικός τρόπος ζωής που ασκούσαν μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν το επέτρεπε. Οι οικογένειες Domari είχαν κατά μέσο όρο έξι έως οκτώ παιδιά, αλλά το ποσοστό γεννήσεων στο Ισραήλ μειώνεται, σύμφωνα με μια μελέτη της Eetta Prince-Gibson (Ερευνητικό Κέντρο Dom).

Οι Τσιγγάνοι επίσης δεν είναι ιδιαίτερα αρεστοί στο Ισραήλ/Παλαιστίνη, ειδικά όχι στη σημερινή αραβική κοινωνία. Ιδιαίτερα στα αραβικά χωριά όπου ζουν σήμερα, υπάρχουν παρόμοιες ρατσιστικές προκαταλήψεις που εξακολουθούμε να βλέπουμε στην Ευρώπη ενάντια στους ταξιδιώτες σήμερα. Η εβραϊκή κοινωνία στο Ισραήλ δεν παρατηρεί τους Domari πρακτικά κανείς δεν γνωρίζει για την ύπαρξή τους. Οι Άραβες αποκαλούν το Domari "Nawari" - "μαύρο" ή "βρώμικο" - που θυμίζει ευρωπαϊκό και σημερινό ισλαμιστικό αντισημιτισμό. Όπως και στην Ευρώπη, οι Domari (Τσιγγάνοι) βρίσκονται στο κάτω μέρος της κοινωνικής κλίμακας.

Θυμόμαστε το Ολοκαύτωμα των Τσιγγάνων

Όπως πιστεύει ο μεταρρυθμιστής Εβραίος δικηγόρος Anat Hofman, τώρα πολύ γνωστός ως ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών στο Τείχος των Δακρύων στην Ιερουσαλήμ, ο λαός των Τσιγγάνων μοιράζεται με πολλούς τρόπους τη μοίρα των Εβραίων. Όπως και αυτοί, διώχθηκαν και δολοφονήθηκαν από τους εθνικοσοσιαλιστές. Περίπου 250.000 σκοτώθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης (κυρίως στο Άουσβιτς και στο Μπίρκεναου). Οι Σίντι και οι Ρομά έχουν μια λέξη για το δικό τους Ολοκαύτωμα στη γλώσσα τους, τη Ρομά: «Porrajmos», στα γερμανικά «καταβροχθίζω».

Η κοινότητα των Τσιγγάνων της Ανατολικής Ιερουσαλήμ θεωρείται το φτωχότερο τμήμα της παλαιστινιακής κοινωνίας. Οι Domari περιφρονούνται από τους Άραβες Παλαιστίνιους και θεωρούνται ως κατώτερη «φυλή». Ο ρατσισμός από την αραβική κοινωνία εναντίον τους εκδηλώνεται στις καθημερινές αλληλεπιδράσεις. Οι Domari εξακολουθούν να έχουν ιορδανικά διαβατήρια και η ασαφής εθνικότητα που δημιουργεί αυτό τους καταδικάζει στις πιο ταπεινές δουλειές, συχνά με μόνο την επαιτεία.

Υπόσχεση από τον δήμαρχο της Ιερουσαλήμ

Ωστόσο, οι Τσιγγάνοι του Ισραήλ έχουν συμπαθούντες στο Ισραήλ. Ο Ισραηλινός ξεναγός Ofra Regev έχει πάρει την κοινότητα Domari υπό την προστασία της και τώρα συνεργάζεται μαζί τους για λογαριασμό της δημοτικής διοίκησης της Ιερουσαλήμ. Ο πρόσφατα επανεκλεγμένος δήμαρχος της Ιερουσαλήμ, Nir Barkat, όπως ανέφερε ο Τύπος τον Νοέμβριο του 2012, είχε υιοθετήσει το Domari της Ιερουσαλήμ και τους υποσχέθηκε βοήθεια. Θέλει να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να τους βοηθήσει να γίνουν Ισραηλινοί πολίτες, με όλα τα δικαιώματα και τις ευθύνες. Ο Μπαρκάτ είπε λίγο αργότερα: «Η πόλη σέβεται και εκτιμά την κοινότητα των Τσιγγάνων και τους εκπροσώπους της. Θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί τους για να βελτιώσουμε την κατάστασή τους. Οι Τσιγγάνοι είναι μια μοναδική εθνική κοινότητα που συμβάλλει στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή της πόλης. Είμαι στην ευχάριστη θέση να βλέπω την αισθητή βελτίωση της ποιότητας ζωής τους τα τελευταία δύο χρόνια, ως αποτέλεσμα των εντατικών προσπαθειών της διοίκησης της πόλης, οι οποίες θα συνεχιστούν».

Ο μουχτάρ (αρχηγός ή δήμαρχος) του Domari της Ιερουσαλήμ, Abed al-Hakim Salim, του οποίου η κόρη είναι η μόνη δικηγόρος από την κοινότητα Domari εκεί, είπε σε δημοσιογράφο τον Οκτώβριο του 2012 ότι ο λαός του έχει στενούς δεσμούς με το κράτος του Ισραήλ και θα συνεχίσει να να το κάνει, μέλη της κοινότητάς του θα εξετάσουν ακόμη και το ενδεχόμενο να υπηρετήσουν στον [ισραηλινό] στρατό.